Tussen grafelijk hof en Burcht ontstond een marktplaatsje: Leiden. Ter verdediging van hof en nederzetting bouwde de graaf rond 1200 een stenen toren, het Gravensteen.
Grafelijke gevangenis
Centraal gelegen in Rijnland waren Burcht, hof en nederzetting van groot belang, zoals ook blijkt uit het feit dat er in 1203 en 1204 stevig om werd gevochten tussen gravin Ada en haar oom Willem. Het Gravensteen werd de grafelijke gevangenis en in 1463 overgedragen aan de stad. De Burcht - ondertussen midden in de stad gelegen - had haar strategische betekenis toen al lang verloren.
- De graaf en de bisschop strijden om de macht