In Rijnland en in Holland
De positie van Leiden was in de 17e eeuw sterker dan voorheen. Hollandse steden bepaalden in hoge mate de landspolitiek. Sinds de ingreep van Maurits van Oranje was Leiden echter opvallend Oranjegezind. Binnen Rijnland bleef Leiden het centrum op juridisch, bestuurlijk en economisch gebied. Via het opkopen van bestuursfuncties had de stad invloed in de buurgemeenten. Rijke Leidenaren dreven een onderneming in de regio of hadden er grond of een buitenplaats. Stedelijke verbindingen met Haarlem, Delft, Den Haag en Utrecht werden verbeterd door efficiƫnte trekschuitdiensten.
- 1574 - 1700